Cambodja

Bij de grens ondergaan we een verplichte 'health check'. Onze temperatuur wordt opgenomen..., de mijne is 35,7 graden, maar gelukkig word ik, ondanks mijn hypothermie, gezond verklaart en mag ik door. De toon is gezet. We zijn in Cambodja, een ontwikkelingsland in optima forma. Ter illustratie een cijfer: van alle Cambodjanen heeft 20% toegang tot een toilet met stromend water. Cambodja is een land wat Thailand in perspectief zet. Ze zijn gewend in Thailand..., aan ons. Een Thai werkzaam in het toerisme heeft geleerd te anticiperen en opportunistisch te zijn. Niets daarvan in Cambodja. Een tuktuk-chauffeur zal nooit gepikeerd raken als je liever loopt, integendeel, hij legt je graag de weg uit. Prijzen worden niet ineens meer als wij met onze ronde oogjes wat willen kopen en dan is er overal die glimlach, de beroemde Khmer-glimlach, zowel oprecht als verlegen, die je meteen van dit volk doet houden.

Om een land te begrijpen moet je de geschiedenis in duiken. Het heeft namelijk een reden dat Cambodja economisch zo ver achterloopt bij omringende landen. Cambodja werd in 1953 onafhankelijk uit de resten van Frans Indochina. Onder koning Sihanouk beleefde het land 17 relatief rustige jaren, totdat de koning werd afgezet in 1970 door Lon Nol. Koning Sihanouk, een tikje communistisch, zocht steun bij een groep rebellen die in het oosten van het land getraind werden door o.a de Vietcong, die op dat moment een oorlog met Amerika in hun eigen land aan het uitvechten zijn. Lon Nol, een nogal onbeholpen leider, staat datzelfde Amerika toe Vietcong troepen in Cambodja te bombaderen. De Amerikanen gebruiken hiervoor de B52's. Aangezien dit geen precisiebommenwerpers zijn maken de Amerikanen veel burgerslachtoffers en vagen zelfs soms hele dorpen weg. De rebellen, genaamd de Khmer Rouge, maken van dit gegeven gebruik voor propaganda doeleinden en de beweging groeit. Na een burgeroorlog van vijf jaar tegen Lon Nol marcheren de Khmer Rouge als overwinnaars op 17 april 1975 de hoofstad Phnom-Penh binnen. Dan gaat het pas echt bergafwaarts met het land. De Khmer Rouge, verdeelt in verschillende fracties waarvan de meeste beheerst worden door Pol Pot, besluiten de hoofdstad van 2 miljoen inwoners te evacueren. Hierna volgen de rest van de steden. Dit was een complete revolutie vanuit het platteland met de daarbij behorende gruwelijkheden voor de vijand: de stadsbewoner. De bedoeling was een nieuwe, agrarische samenleving op te bouwen (lees: de hele bevolking onder militaire discipline op het land te laten werken). Het regime schafte de vrije markt, bezit, religie en zelfs geld af. Iedereen die voor de oude machthebbers had gewerkt, werd gefusilleerd. Intellectuelen, etnische Vietnamezen en andere minderheden wachtte hetzelfde lot. In totaal zijn er in de vijf Khmer Rouge jaren 1,7 miljoen mensen verhongerd of vermoord..., op een totale populatie van 7 miljoen. De meeste werden afgevoerd naar een zogenaamde 'killing field'. Wij hebben de killing field Choeung Ek bezocht, waar 20000 mensen zijn vermoord, voornamelijk artsen, ambtenaren en leraren. Het zijn echter niet de cijfers die mij raken. Het onbegrip, de plotselinge, totale contradictie met de volksaard, dat zulke lieve en vriendelijke mensen zichzelf zoiets kunnen aandoen..., dat is wat wat deze plek zo intens verdrietig maakt.

De Khmer Rouge voerde ook gewapende conflicten met de buurlanden van Cambodja. Vietnam is het in 1979 zat en loopt met een gigantisch leger de Khmer Rouge onder de voet. Vietnam zal Cambodja tot 1991 bezet houden. De laatste Khmer Rouge troepen houden het tot begin deze eeuw vol in de jungle bij de Thaise grens voordat de laatste fracties uiteenvallen. Pol Pot is dan al in 1998 gestorven.

We kunnen niet door Cambodja reizen zonder deze gebeurtenissen in ons achterhoofd te houden. Overal waar we komen zien we scherven van deze schrijnende geschiedenis. Bij de foto's is hier het een en ander over na te klikken. Is Cambodja dan wel een leuk land? Ja, dat is het absoluut. We doen rustige provinciestadjes aan waar we fietsen (of een scooter) huren om het platteland te zien. Overal worden we vriendelijk ontvangen en door sommige mensen uitgenodigd voor wat zelfgestookte rijstwijn die we met z'n vieren delen uit hetzelfde glas. De hoofdstad is druk zonder echt het gevoel te krijgen in een miljoenenstad te zijn. De Fransen hebben de baguette ingevoerd (ik zeg het niet graag, maar dank je wel Frankrijk), zodat we in de ochtend heerlijk vers brood hebben. Op de Mekong zien we de Irrawaddy dolfijn (Orcaella brevirostris) die met uitsterven wordt bedreigt. Het is een beetje de panda onder de dolfijnen en in analogie heeft hij een eenzelfde vastgeroest gedragssysteem. Anne vond hem zelfs een beetje op een mongooltje lijken. Anyway, er staat een filmpje bij video's. Voor de oud-Cambodja gangers: We hebben deze route aangehouden: Krong Koh Kong - Kampot - Kep - Phnom Pehn - Kratie - Kompong Cham - Battambang. We hebben Angkor Wat tot het laatst bewaard om daar de kerstdagen te vieren. Anne zal het over die geschiedenis, toen het khmer-rijk oppermachtig was, in het volgende blogje gaan hebben. Hoe groot de archeologische schat van Angkor Wat ook moge zijn..., het meest waardevolle wat dit land bezit zijn de mensen. We hopen voor Cambodja dat daar in de toekomst voorzichtiger mee omgesprongen wordt...

Beste mensen, fijne kerst namens ons. Vergeet niet, wij hebben het ook koud. Het kwik is hier gezakt onder de 27graden! Het is ook winter in Cambodja...